Türkiye ve Çin arasında ticari anlaşmalar yapılırken, sola ve Maocu görüşlere yakınlığıyla bilinen Evrensel gazetesi durumu eleştirdi. Yiğit Akü ve Çinli Ganfeng LiEnergy şirketinin 16 Ağustos’ta “stratejik iş birliği çerçeve anlaşması” imzaladıklarını belirten gazete, iki şirketin Türkiye’de Lityum iyon batarya ve pil fabrikası kuracağını söyledi. Yiğit Akü ve Genfeng LiEnergy devletten yüzlerce milyon dolar teşvik ve hibe alacağını belirten Evrensel, 500 milyon dolarlık yatırım için devletten 125 milyon dolar hibe verileceğini ifade etti.
Şirketin alacağı diğer hibelere de değinen gazete, üretim teşviklerini de şöyle anlattı: “Teşvikler bununla sınırlı değil. Fabrikanın üretime geçmesinin ardından 2030’a kadar üretilecek her 1 MWh (megawatt/saat) kapasiteli batarya için de şirkete 6 bin dolara varan hibe ödenecek. Yani fabrika 2025’te faaliyete geçer ve 2030’a kadar tam kapasiteli üretim yaparsa 125 milyon dolarlık yatırım hibesinin haricinde 180 milyon dolar da üretim teşviki alacak. Şirketin karşılığında 6 bin dolar teşvik alacağı her bir 1 MWh kapasiteli bataryanın 2023’teki ortalama piyasa fiyatı ise 13 bin 900 dolar.”
Gazetenin yazarı Bülent Falakaoğlu ise, “Çin istilasına yol” başlıklı yazısında ticaretin boyutlarını eleştirerek “Çinli firmalara kıyak bitmiyor. Bir gün bakıyorsunuz ki… Çinli otomobil üreticilerine uygulanan yüzde 40’lık vergi bir firma için kalkmış; Çinli BYD’ye vergi kıyağı yapılmış. Firma, elektrikli otomobil üretiminde dünya liderleri arasında, ‘Bu kıyak neden? diye sorduğunuzda cevap hazır: Türkiye’de fabrika kurma karşılığında! İyi de… Bu durum Türkiye’de yerli elektrikli otomobil Togg’un önünü kesmez mi? İşte bu soruya cevap yok” ifadelerine yer verdi.
Haberin devamında ise şu bilgiler yer aldı:
Şirketin, 5 yıl içinde devletten alacağı hibeler ve satışlardan elde edeceği gelirin 650 milyon doları aşması bekleniyor. Ucuz iş gücü ve yatırım teşviklerinden yararlanmak amacıyla Türkiye’ye gelen Ganfeng LiEnergy, Yiğit Akü ile birlikte devasa fabrikayı 5 yılda amorti edecek ve 152.5 milyon dolar ek gelir elde edecek.
YİĞİT AKÜ GEÇEN YILLARDA DA VERGİ ÖDEMEDİ
2023 yılında İSO 500 listesinin 331. sırasında yer alan Yiğit Akü’nün net kârı 592 milyon 54 bin TL, net satış toplamı ise 3.9 milyar TL’nin üzerinde gerçekleşti. Şirket, 2021 yılında 114 milyon 58 bin TL, 2022 yılında ise 282 milyon 507 bin TL net kâr elde etti.
2021 yılında vergi ödemeyen Yiğit Akü, 2022’de 282 milyon 507 bin TL net kârına karşılık yalnızca 5 milyon 924 bin TL kurumlar vergisi ödedi. Kurumlar vergisinin yüzde 25 olması gereken oranı, vergi istisnaları ve muafiyetleriyle yüzde 5.82’ye düşürüldü. 2023 yılında ise şirket, devlete 15 milyon 21 bin TL vergi ödedi ve bu yılki kurumlar vergisi oranı yüzde 11.47 oldu.
MADEN TEKELİ DÜNYAYA KAN KUSTURDU
Genfeng LiEnergy, Genfeng Lithium Şirketi’nin bir parçasıdır ve Çin’de 6 fabrikası bulunmaktadır. Genfeng Lithium, lityum madenciliğinde dünya çapında en büyük üçüncü şirkettir. Çin’de 5, Avustralya’da 3, Arjantin’de 4, Moğolistan, İrlanda, Mali ve Meksika’da ise birer maden işletmektedir.
Arjantin’de, Genfeng Lithium’un ortak olduğu Minera Exar’ın halkın yaşam alanlarını işgal ettiği ve temiz su erişimini engellediği iddia edilmektedir. Meksika’da ise, 2022’deki millileştirme kararına rağmen, Ganfeng Lithium maden imtiyazını Dünya Bankası aracılığıyla koruyarak üretime devam etmiştir.
